In Duitsland en in andere West-Europese landen laten honderdduizenden zich uitschrijven uit de gevestigde kerken of zeggen het christelijk geloof definitief vaarwel. Maar dat wil nog niet zeggen dat religie als zodanig verdwijnt. Honderdduizenden stellen ook hun eigen godsdienst samen. Velen zoeken hun heil in exotische religies, oude culten, mystiek, magie en meditatie.
Volgens het Duitse blad ‘Stern’ is er sprake van ‘een verlangen naar een nieuwe spiritualiteit en Wellnessreligies’. ‘Het goddelijke is trendy, zolang het maar exotisch is’.
In Duitsland zijn er ongeveer 1 miljoen mensen die wat met esotherie hebben, rond de 250.000 mensen die zich boeddhist noemen of in het boeddhisme hun heil zoeken en bijna 4.5 miljoen moslims.
Inmiddels kan men in elke Duitse stad in Yogascholen de hindoegoden Krishna of Ganesh aanbidden. In Berlijn wordt momenteel in de stadswijk Hasenheide een tempel voor Ganesh gebouwd. Berlijn was trouwens de eerste Europese stad waar jaren geleden de eerste Boeddha-tempel werd gebouwd.
Anderen aanbidden het vuur, het water, de lucht en de aarde. Wicca verslaat zijn duizenden in Europa. Men spreekt in sommige studies van een heropleving van het oude Europese voor-christelijke heidendom. Verkoop van boeken over dit onderwerp neemt toe.
In Zwitserland is onlangs voor het eerst op het Duitstalig grondgebied een heksenmuseum geopend. In de tempel kun je ‘de Natuur’ aanbidden. Wicca wil niets met satanisme te maken hebben, maar op bepaalde gebieden schurkt het tegen elkaar aan. Ook satanisme is in Europa bezig met een grote opmars, met name in Italië en Oost-Europa.
Stern noemt als voorbeeld iemand die als baptist in de voormalige DDR is opgegroeid en vervolgens overgegaan is naar de Bahai. Nu is het op zich niet niet bijzonder dat iemand overgaat naar een andere religie; dat gebeurt wereldwijd dagelijks met duizenden mensen. Maar de huidige trend is dat mensen die overgaan naar een andere religie elementen overnemen naar de nieuwe religie. Dat is een redelijk nieuwe ontwikkeling, een vermenging van religies, zogezegd, op grote schaal.
Stern vermeldt dat velen bezig zijn letterlijk hun eigen religie aan het samen te stellen.
Een ander voorbeeld wat Stern noemt is een 37-jarige vrouw die Grieks-Orthodox is opgevoed en vervolgens overgegaan is naar het boeddhisme, waar zij ‘begrip en solidariteit’ heeft geleerd. Daarna volgde zij een opleiding tot sjamaan en ‘goddelijke liefde’ vindt zij de soefi’s en zij gelooft aan de kracht van Jezus Christus. “Met de liefde en de acceptatie van de Soefi’s praktiseert zij sjamanistische rituelen rondom een kampvuur aan de Rijn bij nieuwe en volle maan en krijgt daar kracht om als ‘een voorbeeld te dienen voor de naastenliefde zoals Jezus die leerde.” “Zonder mijn mix aan geloven zou ik eenvoudig niet gelukkig zijn”, aldus de vrouw.
In Haïti en Brazilië bijvoorbeeld en in sommige Afrikaanse landen vermengen zich de lokale godsdiensten als voodoo of het animisme, verbonden met voorouderverering, met het Rooms-Katholicisme en met een soort pinkstertheologie. Een nieuw soort religie schijnt te ontstaan.
Er zijn vele voorbeelden te noemen van vermenging van wereldreligies. De Dalai Lama kan op grote sympathie rekenen in het westen en in bepaalde grote christelijke kerken. Vele kerkelijke gelovigen staan inmiddels niet meer onsympathiek tegenover het boeddhisme en nemen elementen over in het pastoraat of de geneeskunde.
De paus werkt nauw samen met vertegenwoordigers van de grote wereldreligies. Enkele jaren geleden is het oosters schisma, een kerkelijk en theologisch conflict ontstaan in 1054 tussen de Roomse kerk en de Oosters-Orthodoxe kerk, formeel bijgelegd. De betrekkingen van het Vaticaan met de islam en het jodendom zijn na zovele eeuwen van conflicten en spanningen nog nooit zo goed geweest. Samenwerking op alle fronten tussen de wereldreligies en tussen afzonderlijke christelijke kerken vindt op grote schaal plaats.
Rooms-katholieke bedevaartgangers en moslims bezoeken samen de plaats Fatima in Portugal waar Maria zou zijn verschenen. Er is toenemende belangstelling voor mystiek in het algemeen en voor Roomse mystiek in het bijzonder. Kerkelijke gelovigen omhelzen reikie, meditatie-oefeningen en andere New Age verschijnselen.
Vele voormalige kerkgangers hebben een Boeddha beeldje thuis staan. Een Grieks-Orthodoxe vrouw, de zieneres Vasula Ryden, probeert met Maria de Rooms-Katholieken en de Oosters-Orthodoxen op één lijn te krijgen.
Veel woorden en godsdienstige begrippen uit diverse religies interfereren met elkaar. Begrippen als jihad, hadj, nirvana, ramadan, halal, karma, avatar, fitna etc. waar veertig-, vijftig jaar geleden nog nooit iemand van had gehoord, zijn nu algemeen taalgebruik geworden.
Anderhalf jaar geleden ontvingen alle christelijke kerken, vanuit de moslimwereld een document, getiteld: ‘A Common Word’. In dit document benadrukken belangrijke moslimgeleerden en intellectuelen de gemeenschappelijke grond met het christendom.
Ook binnen de orthodoxe protestantse (‘bevindelijke’) groeperingen vinden dergelijke ontwikkelingen plaats. Enkele jaren geleden bleek dat er tientallen reformatorische jongeren naar de islam waren overgegaan. In bepaalde kringen heeft daar sinds de jaren vijftig een dramatische kerkverlating plaatsgevonden. Velen zochten hun geestelijk heil elders. Onder de jeugd is er sprake van een snelle afbraak van eeuwenoude tradities.
Soortgelijke ontwikkelingen vinden ook plaats bij de Anglicanen, de Presbyterianen, de Baptisten, de Congregationalisten en de Reformed Church in de Verenigde Staten. Veel mensen zijn gecharmeerd van deze ontwikkelingen en vinden het geweldig. (Het Vaticaan heeft onlangs voor Anglicaanse geestelijken de procedure vergemakkelijkt om de overstap naar de roomse kerk te maken).
Boeddhisten die een grote belangstelling krijgen voor de persoon van Jezus proberen Hem te incorporeren in hun geloofssysteem. Zo zijn er Jezus-belijdende moslims, moslims die de islam trouw blijven maar toch Jezus hoger stellen dan Mohammed, het kan allemaal.
Ook binnen het hindoeïsme zijn er hier en daar pogingen om Jezus Christus binnen het polytheïstische pantheon geplaatst te krijgen. Esotherische theorieën dat Jezus ook een rol heeft gespeeld in andere wereldreligies verspreiden zich in toenemende mate. Zo zou Jezus in respectievelijk Egypte, India, Japan en Groot-Brittannië en de Verenigde Staten zijn geweest, met de nodige gevolgen voor de plaatselijke religieuze en theologische opvattingen.
De ‘kosmische Christus’ duikt op in de theosofie, in de New Age, in de gnostiek en in het esoterisch christendom. Vandaar uit sijpelt het de christelijke kerken binnen.
Bepaalde extreem charismatische sekten in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland laten de mogelijkheid open voor het bestaan van buitenaardse wezens, de zgn. aliens, met alle theologische en soteriologische implicaties van dien.
Stern vraagt zich af waarom het christelijke geloof voor zovelen zo weinig aantrekkelijk is.
“Zowel de protestanten als de katholieken hebben de afgelopen tientallen jaren een gebrek aan spiritualiteit opgebouwd en komen net zo verhelderend over als zittingen van het Duitse parlement. Wie de paus en de bezadigde verzameling van hoge heren van de Duitse bisschoppenconferentie of de gortdroge synode van de Evangelisch-Lutherse kerk betracht, denkt niet aan God, maar eerder aan verzekeringsverdragen.”
Stern citeert hierbij de Benedictijnenpater Anselm Grün: “Velen hebben van het christendom verwondingen overgehouden en zoeken daarom hun heil elders, in het boeddhisme, het hindoeïsme of waar dan ook. Zij zoeken geen moraal, maar Godservaringen, ervaringen van transcendentie, van verlichting.”
Het advies van Stern: “De gevestigde kerken moeten een beetje meer plaats reserveren voor het irrationele in het geloof in plaats van eeuwig hun geloof proberen te rationaliseren”.
Daarbij citeert Stern een uitspraak van de roomse mysticus Bernhard van Clairvaux: “Je moet niet over de zeeën varen, je moet niet ten hemel opstijgen, je moet niet de Alpen overtrekken. De weg die je gewezen wordt is niet ver. Je moet alleen je eigen God tegemoet treden.”
In het onderwijs wordt geleerd dat alle godsdiensten gelijk zijn, sommigen met minder plezierige aspecten, maar in principe wel gelijk. In veel lesprogramma’s wordt alleen neutrale informatie over godsdiensten gegeven.
Ook nieuw is het opstellen van gemeenschappelijke geloofsbelijdenissen. Nu nog tussen de Roomsen en Luthersen, maar het begin van een soort ‘Wereldbelijdenis’ is al in de maak. Voorbeeld is het door de roomse theoloog Hans Küng opgestelde “Project Weltethos”, waarbij alle wereldreligies zich commiteren aan een soort morele en spirituele gedragscode.
Robert Muller, voormalig adjunct Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, schrijft in zijn boek ‘De Geboorte van een Wereldbeschaving’ uit 1991 over de harmonie van religies het volgende: “Oecumene is nog maar nauwelijks begonnen en beperkt zich vrijwel geheel tot het christendom. De religies moeten absoluut vrede sluiten, elkaar tegemoet komen en ons aangeven welke goddelijke, kosmische of universele wetten ons gedrag op deze planeet moeten bepalen. Door het langzame tempo van de oecumene ben ik ertoe gebracht mijn boek New Genesis te schrijven, waarin ik de religies vraag om samen te werken en gemeenschappelijke waarden in te voeren die zij alle aanbevelen voor de vervulling van het menselijk ras in het universum. Ze moeten een ‘United Religions’, een sterke instelling vormen, waarin zij samenwerken en de uiteindelijke kosmische antwoorden zullen geven op onze tegenwoordigheid en rol op onze planeet.”
Diverse christelijke schrijvers en theologen zijn er zeker van dat we op weg zijn naar één wereldreligie, die in het laatste bijbelboek Openbaring aangeduid wordt als de ‘Hoer van Babylon’.
The post “Het goddelijke is trendy, zolang het maar exotisch is” appeared first on Het KNP.
